SZCZEPAN TWARDOCH "Morfina"

„Morfina” to druga nominowana do nagrody Nike powieść, którą chciałam przeczytać. Nie wiedziałam o niej wiele, może jedynie to, co słusznie sugeruje okładka: „Warszawa 1939: kobiety, narkotyki i zdrada”.

Okupowana Warszawa pełna okien pozaklejanych tekturą, strachu w czasie godziny policyjnej i ludzi zastanawiających się, co dalej. Gdzieś tam ukrywa się Konstanty Willeman by wymigać się od służby wojskowej. To właśnie jego osoby dotyczy okładkowe zdanie. On, Konstanty Willeman, w okupowanej Warszawie, zdradza swoją żonę, morfinizuje się, a później zdradza wszystko, w co wierzył i już sam nie wie, kim jest.

„Morfina” jest przede wszystkim książką dziwną. Narrator zmienia się kilkukrotnie nawet w przeciągu jednego zdania. Kostek raz jest sobą, raz spogląda na sieie z góry, a jeszcze innym razem opowiada o nim jego własna śmierć. Czyta się to jakby w narkotycznym transie, czasem nie rozumiejąc nic, by w dobrej chwili zrozumieć wszystko. „Morfina”, to dobry tytuł dla tej powieści, gdyż ma ona właściwości uzależniające, choć właściwie trudno jest stwierdzić, co do niej tak czytelnika przyciąga.

Główny bohater jest na pół Polakiem, na pół Niemcem. Twardoch stworzył postać mającą ciekawą, ale i trudną przeszłość. Matka, która potrafi tylko władać mężczyznami, uzależniać ich od siebie i wysysać do cna, by porzucić, gdy zwyczajnie jej się znudzą. Ojciec, młodszy od niej o 20 lat, żołnierz, który na wojnie stracił nie tylko twarz, ale i swą męskość.

Kostek miota się w tym wszystkim ciągle poszukując własnej tożsamości. Jest Polakiem, to przecież oczywiste, czy jednak, gdy dla dobra Polski przyjmie niemiecki rodowód, nadal wszystko będzie dla niego tak jasne?

„Morfina” to prawie 600 stron zapomnienia i przeniesienia się wstecz, do czasów wojny. Lektura ciekawa dla mnie, jako osoby znającej wojnę jedynie z lekcji historii. Myślę, że tym ciekawsza dla tych, którzy tę wojnę przeżyli.

Smutna, pełna prostej brutalności, zwierzęcego zaspokajania potrzeb i przerażenia samym sobą.